De leerlingen hadden in de week voorafgaand aan het event van de organisatie via ons een informatiebrief ontvangen, in het Tigrinya.

De dubbeldekker bus was die ochtend vanuit Roosendaal en via Bergen op Zoom naar Oisterwijk gekomen. Een leuk weerzien van oud-leerlingen Loula en Abraham, Yafet en Bana die ook in de bus zaten. We worden ontvangen op het bordes door twee Eritrese dames. De voertaal is Tigrinya met af en toe vertaling in het Nederlands, voor ons docenten.  

De ochtend brengen we door met koffie/thee, de workshop en de lunch. De middag zitten we in het theater van het landgoed ‘De Kapschuur’ voor de voorstelling.

De workshop

Shewit Ghebreamlak van Brugzit V.O.F. is onze workshopleidster. Geboren in Nederland maar ze heeft Eritrese ouders, met elkaar spreken ze Nederlands en Tigrinya. Omdat de workshop in het Tigrinya wordt gegeven zijn de rollen omgedraaid en voelen de docenten hoe het is om de taal niet te verstaan.

Anders - Hetzelfde

Alles is anders voor de leerlingen  hier in Nederland. Het ergste? “Dat we niet meer zo een praatje kunnen maken. Zo anders!” De taal dus maar ook school is anders.  “In Eritrea slaan de docenten de kinderen”.

“De handgroet” In Eritrea  tik je 5 keer de binnenkom van je rechterschouder aan die van degene die je groet. “Hetzelfde is dat je elkaar groet met drie kussen”.  “Dat er muziek is”. “Dat je liedjes zingt”.  

Leerlingen vertellen wat er anders is en waar ze zich dan voor schamen: “Als je met een groep Eritreeërs in de trein zit en iemand van jouw groep praat te hard zodat de hele coupé er last van heeft (want in Nederland is iedereen stil in de trein)”.

Er wordt niet alleen uitgebreid bij stilgestaan maar ook alle woorden schrijven ze op het papier. Er is veel interactie tussen Shewit en de groep. Zo moeilijk dat het is om dit te bespreken in de klas, zo gemakkelijk gaat het nu! Het is duidelijk dat iedereen leert, bijvoorbeeld op het vlak van de sociaal-emotionele ontwikkeling, hoeveel kwartjes er vallen bijvoorbeeld op het gebied van de (mis)communicatie. Natuurlijk reageren ze ook net als pubers reageren. Sommige woorden in het Tigrinya  - dunna is beleefd – schrijven wij ook even op!

Ook sommige feestdagen zijn hetzelfde in Eritrea en andere feestdagen die we in Nederland vieren zijn nieuw. De kinderen die er al wat langer zijn, kennen ze wel. Begrippen: Festa, Pasica (Pasen), Sinterklaas, Kerst, Het Nieuwjaar, Bevrijdingsdag, Koningsdag.

Ter voorbereiding op de dramavoorstelling “Onderweg naar thuis”, komen in een mindmap begrippen als reizen, reiziger, koffer, op tijd, te laat, trein, spoor, conducteur, noodrem, vertrekken aan bod. Ook de omroepstem op het perron ontbreekt niet. Samenwerken is geboden om begrip te krijgen, ervaringen te delen en te lachen, om misverstanden het hoofd te bieden, ongemakken te overwinnen etc. Daar krijg je een flinke boost van.

 De voorstelling

De voorstelling is in het Nederlands , met soms een lied of een stuk tekst in het Tigrinya. Alle 5 acteurs zingen ook een lied. Drie Nederlandse acteurs spelen mee en twee die beide talen -  Nederlands en Tigrinya - spreken. Een geluidstechnicus is ook aan het werk.  Een mooie, professioneel uitgevoerde voorstelling van ongeveer 50 minuten. Het verhaal is een treinreis als een metafoor voor het  leven zelf waarin iedereen onderweg is, elkaar ontmoet en mag zijn wie hij of zij werkelijk is. De begrippen van de ochtend komen terug. Het maakt dat de leerlingen het goed kunnen volgen; ze blijven tot de laatste minuut geboeid.

Een van de vrouwelijke actrices zingt een mooi lied over Moeder in Tigrynia. Een meisje schiet vol en krijgt een schouderklopje van de zangeres terwijl ze zingt. Dat komt aan! “Thuis is waar het goed met je gaat”. “Waar je je hoofd neerlegt op de schoot van de ander”. Een poes is (als) een kind als jij ervan houdt”. “Verdriet is verdriet”.  En, op het einde:  “Het kan zijn dat uw bagage wat lichter voelt, omdat we samen gedeeld hebben”.

Er is geen tijd meer voor het nagesprek met de leerlingen helaas. Met Shewit van Brugzit praten wij ook nog even na. We concluderen: “ Geef deze leerlingen de keuze uit dingen en vraag niet wat ze zelf willen want dat hebben ze nooit geleerd / nog niet geleerd.. Dus open vragen zijn heel moeilijk om te beantwoorden. De leerlingen hebben buiten een spontane meet and greet met de Eritrese actrice Shewit Tesfahuney van New Dutch Connections en de jongens gaan met haar op de foto. Ze vertelt dat ze zes jaar geleden zelf ook als AMV-er in Nederland is gekomen en ze volgt nu een toneelopleiding. Ze organiseert vanuit New Dutch Connections vanaf maart een empowermenttraining van 3 maanden op woensdagavonden in Tilburg samen met het Zuidelijk Toneel voor en met Eritrese jongeren!

Over de hele dag hangt een soort relaxtheid die ook past bij onze leerlingen. Het is in alle opzichten hún dag.

Dankjewel Shewit Ghebreamlak, Marcelle van den Broek, Betty Kant, Els Schults, de mensen van de Herman van Veen Foundation, de buschauffeur, en de collega’s van de zusterscholen van 2College EOA in Bergen op Zoom en Roosendaal.

http://www.hervanvanveenartscenter.com